آلات قمار (قرآن)آلات قمار همان ابزار و وسائل قمار بازی است که بازی با آنها خواه شرطبندی شود یا بدون آن حرام است. ۱ - آلات قمارشطرنج و نرد، نوعی قمار و حرام است. «یسـلونک... والمیسر قل فیهما اثم کبیر...؛ در باره شراب و قمار از تو سؤال می‌کنند، بگو: در آنها گناه و زیان بزرگی است؛ و منافعی (از نظر مادی) برای مردم در بردارد؛ (ولی) گناه آنها از نفعشان بیشتر است. و از تو می‌پرسند چه چیز انفاق کنند؟ بگو: از مازاد نیازمندی خود. اینچنین خداوند آیات را برای شما روشن می‌سازد، شاید اندیشه کنید!». (در روایات اهل بیت (علیهم‌السّلام) «المیسر» به شطرنج و نرد تفسیر شده است. ) «یـایها الذین ءامنوا انما... والمیسر... رجس من عمل الشیطـن فاجتنبوه...؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شراب و قمار و بتها و ازلام (نوعی بخت‌آزمایی)، پلید و از عمل شیطان است، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید!». شراب‌خواری و می‌گسارى در زمان جاهلیت و قبل از ظهور اسلام فوق العاده رواج داشت و به صورت یك بلاى عمومى در آمده بود، تا آنجا كه بعضى از مورخان مى‌گویند عشق عرب جاهلى در سه چیز خلاصه مى‌شد: شعر و شراب و جنگ!، و نیز از روایات استفاده مى‌شود كه حتى بعد از تحریم شراب مساله ممنوعیت آن براى بعضى از مسلمانان فوق العاده سنگین و مشكل بود، تا آنجا كه مى‌گفتند: «ما حرم علینا شى‌ء اشد من الخمر: هیچ حكمى بر ما سنگین‌تر از تحریم شراب نبود.» روشن است كه اگر اسلام مى‌خواست بدون رعایت اصول روانى و اجتماعى با این بلاى بزرگ عمومى به مبارزه برخیزد ممكن نبود، و لذا از روش تحریم تدریجى و آماده ساختن افكار و اذهان براى ریشه كن كردن می‌گسارى و قماركه به صورت یك عادت ثانوى در رگ و پوست آنها نفوذ كرده بود، استفاده كرد. ۲ - احکام آلات قماربازى با آلات قمار (قمار) مانند پاسور و نرد، خواه به صورت شرطبندى و گروگذارى يا بدون آن، حرام است و مالى كه از اين راه به دست مى‌آيد، باطل و تصرف در آن، حرام و ضمان آور است؛ هر چند برخى در صورت عدم شرطبندى، در حرمت آن تأمّل و اشكال كرده‌اند. ساختن، نگهداشتن، هديه و قرض دادن و هر گونه اكتساب با آلات قمار مانند: خريد و فروش، اجاره دادن، صلح كردن بر آن، اجير شدن براى ساختن يا آموزش، حرام و باطل است. هيأت (شكل ظاهرى) آلات قمار مالیّت ندارد و دارندۀ آن، مالك آن نيست. از اين رو، از بين بردن هيأت آلات قمار در صورت توانايى واجب است و ضمان ندارد، ولى از بين بردن مادّه و جنس آنها موجب ضمان است، مگر آن كه از بين بردن هيأت، متوقّف بر آن باشد. برخى حتّى در صورت عدم توقّف نيز قائل به عدم ضمان شده‌اند. ۳ - پانویس۴ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «آلات قمار» |